F1 zaden - wat zijn dat?

Wat betekend F1 op een zakje zaad of bij een plantennaam?

Regelmatig hoor ik in onze winkel dat mensen liever geen zaden willen van soorten die F1 cultivars zijn. Vaak wordt namelijk gedacht dat deze soorten genetisch gemanipuleerd zijn.

Dat is niet zo. Bij F1 komt er niets gemanipuleerds om de hoek kijken. Alleen een kwastje, wattenstaafje of een bij om het stuifmeel van de ene bloem naar de andere te brengen. Ik zal uitleggen hoe dat zit.

Een F1 hybride is niks anders dan een eerste kruising tussen twee verschillende soorten of cultivars van een plant. Zelf maken wij ook een F1 kruising tussen onze Victoria waterlelies.

Het voorbeeld
Wij hebben de Victoria amazonica en de Victoria cruziana. Dit zijn twee verschillende soorten Victoria die allebei vrij warm water nodig hebben om in te groeien en de bladeren worden maximaal 2,5 meter in doorsnede.

Voor de F1 kruising neem ik stuifmeel van de Victoria amazonica met een wattenstaafje en breng dit aan op de stamper van de Victoria cruziana. Uit deze bestuiving krijg je dus een plant die precies 50% genetisch de Victoria amazonica is en precies 50% genetisch de Victoria cruziana is. Deze kruising wordt de Victoria X 'Longwood Hybrid' F1 genoemd.

Door deze verse genenpoel die ontstaat krijg je veel sterkere planten. Bij Victoria betekend het dat hij minder warm water nodig heeft en de bladeren tot zelfs 3 meter in doorsnede kan worden.

Als ik nu weer zaden bewaar van een Victoria X 'Longwood Hybrid' F1 bestoven met zichzelf kan hij zowel op de amazonica als op de cruziana gaan lijken omdat je niet meer die zekerheid hebt van 50%/50%. De planten zullen ook weer zwakker worden.

Groenten
Een voorbeeld bij groenten is bijvoorbeeld de Hokkaido pompoen 'Amoro F1'. Dit is een bush/struik vormige Hokkaido met heerlijke vruchten, hoge opbrengst en een erg sterke plant. 
Dat komt ook omdat het een F1 hybride is. Als ik zo kijk naar de eigenschappen van deze soort kijk verwacht ik dat het een kruising is tussen de zapalito (zomer) pompoen 'Golden Nugget' en de 'Uchiki Kuri' (of soort die daar op lijkt). Zo krijg je precies 50% de eigenschappen van de 'Golden Nugget' (de struikvormige groeiwijze, kleine vrucht en makkelijker door te snijden) en 50% de eigen schappen van de Uchiki Kuri (wel de stevige/smaakvolle vrucht geschikt voor soep en grillen).

Als je dan weer zelf zaden gaat zaaien van een zelfgekweekte 'Amoro' kan er dus alles uit komen van 'Golden Nugget' tot 'Uchiki Kuri'. De planten zullen weer minder sterk worden en de goede combinatie aan eigenschappen is moeilijk te behouden.

kosten
Je snapt dat door deze teeltwijze de zaden en planten kostbaarder zijn. Er zijn meer planten nodig voor dezelfde hoeveelheid zaad en deze wijze van bestuiving is ook voornamelijk handwerk om de bestuiving goed te laten verlopen. Vooral in de biologische teelt.

Je krijgt er wel extra sterke planten voor terug met een hogere opbrengst aan groenten en/of fruit. Het is het absoluut waard.

F1 zaden zijn dus niet genetisch gemanipuleerd.